خلاصه ای درباره فولادها
فولادها را می توان به روش زیر تقیسم بندی کرد:
فولادهای ساختمانی عمومی
منظور از این فولادها طبق DIN 17 100 فولادهایی هستند که عملیات حرارتی برای آن ها پیش بینی نشده است. مهمترین مشخصه این فولاددها خواص مکانیکی (مثلا استحکام، تنش تسلیم و ازذیاد طول نسبی)، گروه کیفی و ویژگی آن ها جهت شکل دادنه می باشد.
حداقل استحکام کششی از 310 n/MM2 برای فولاد sT 33 تا 690 N/mm2 برای فولاد St 70-2 می باشد.
تنش تسلیم بستگی به ضخامت محصول دارد. مثلا در فولاد ساختمانی St 50-2 با ضخامت 16 mm تنش تسلیم 295 N/mm2 و در ضخامت 60-80 mm فقط 265 N/mm2 است.
ازدیاد طول نسبی با افزایش استحکام کاهش می یابد، یعنی فولاد شکننده می شود. فولاد St 37-2 و St 70-2 به ترتیب دارای 25% و 10% ازدیاد طول نسبی است.
کاربرد
فولادهای ساختمانی عمومی برای قطعاتی استفاده می شود که تحت سایش نبوده و نباز به سختکاری ندارد. مثلا دنباله قالب، پشت بندها، دسته ها و غیره.
ورق ها و تسمه ها از فولاد غیرآلیاژی و نرم و غالبا به روش نورد سرد تولید می شود. در ضخامت های 0.5-3 mm (که ورق ظریف نامیده می شود) برای شکل دادن (مثلا کشش عمیق) به کار می رود. بسته به کاربرد بعدی، ورق ظریف از نظر نوع سطح و ظاهر و گروه کیفی تقسیم بندی می شود.
فولادهای خوش تراش (اتومات)
فولادهای خوش تراش فولادهای کیفی غیرآلیاژی یا کم آلیاژ هستند که مقدار گوگرد و فسفر یا منگنز و یا افزوده سرب بالایی دارند.
این فولادها اکثرا برای قطعات سری سازی (تولید انبوه) روی دستگاه های تراش اتومات به کار می رود. افزوده های آلیاژی، گوگرد یا سرب باعث خرد شدن براده ها شده که نتیجتا موجب افزایش سرعت براده برداری می شود.
فولادهای کربوره
فولادهای کربوره برای اجزایی به کار می رود که بیشتر تحت سایش و خمش قرار می گیرد، بدین جهت باید سطحی سخت و مقاوم به سایش و مغزی نرم چقرمه با استحکام بالا داشته باشد. فولادهای کربوره به دو نوع فولاد کربوره غیرآلیاژی با مقدار کربن کمتر از 0.2% (مثلا CK 15، CK 10، C 15 و C 10) و فولاد کربوره آلیاژی؛ آغلیاژسازی با منگنز، کرم، مولیبدن یا نیکل (مثلا 16 MnCr 5، 20 CrMo 4، 22 CrMoS 35) تقسیم بندی می شود. فولادهای کربوره آلیاژی استحکام کششی بالایی دارد. مثلا فولاد 16 MnCr 5 دارای استحکام کششی 780-1080 N/mm2 است در صورتیکه این مقدار در فولاد کربوره غیر آلیاژی C10 برابر 490-630 N/mm2 است.
فولادهای بهسازی:
فولادهای بهسازی برای اجزایی به کار می رود که تحت بارگزاری های شدید کششی، خمشی و پیچشی از نوع بارهای ناگهانی است. با عملیات حرارتی ویژه ای این فولادها دارای استحکام کششی خیلی بالا و چقرمگی (قابلیت جذب انرژی) بالا می گردد.
فولاد بهسازی غیر آلیاژی برای اجزایی با استحکام پایین و سطح مقطع کوچک (مثلا C 60، CK 45، C35) و فولادهای بهسازی آلیاژی کرم، مولیبدن، نیکل و وانادیوم برای اجزاء تحت بارگذاری بالا با سطح مقطع بزرگ (مثلا 34 CrNiMo 6، 42 CrMo 4، 38 Cr 2) به کار می رود. استحکام کششی می تواند تا حدود 1300 N/mm 2 افزایش یابد، در صورتی که ازدیاد طول نسبی مربوطه 9% می باشد.
فولادهای بهسازی:
⇐ در وضعیت بهسازی شده با حرف V
⇐ در وضعیت بازپخت نرمال شده با حرف N
⇐ در وضعیت بازپخت نرم شده با حرف G
⇐ در وضعیت عملیات حرارتی شده جهت ماشینکاری بهتر با حرف B مشخص می شود.
فولاد نیتروره
فولادهای نیتروره برای اجزایی که خاصه تحت بارهای سایشی و بالای متغیر قرار دادند و نیز با توجه به اینکه در عملیات حرارتی تقریبا نباید از نظر ابعادی تغییر کند و یا دچار تابیدگی شود به کار می رود. با نفوذ نیتروژن به سطح قطعه کار لایه ضدسایش ویژه نیترید آهن به وجود می آید.
فولادهای نیتروره فولادهای کم آلیاژی می باشند که نیترید ساز آن ها عناصر آلومینیم، کرم و وانادیوم است.
(مثلا 31 CrMo، 21 G یا 34 CrAIMo 5 V)
البته فولادهای کربوره، بهسازی کم آلیاژ، چدن خاکستری گرافیت ورقه ای و گرافیت کروی و نیز فولادهای گرم کار و سردکار قابل نیتروره کردن می باشد.
فولادهای ویژه
این فولادها شامل فولادهای فنر (مثلا C 75 ; 66 Si 7)، فولادهای مقاوم به دمای بالا (مثلا X 4 NiCrTi 25 15)، فولادهای نسوز (مثلا X 15 CrNiSi 25 20)، فوالادهای زنگ نزن (مثلا X 5 CrNi 18 8) و فولادهای نگیر (غیرمغناطیسی)(مثلا X 40 MnCr 18) می باشد.
فولادهای ابزاری غیرآلیاژی
فولدهای ابزاری غیرآلیاژی جهت ساخت ابزارهایی استفاده می شود که تحت تنش حرارتی بالا قرار نمی گیرد. این فولادها سختی مغزی یا عمقی ندارد و سختی بالای سطحی خود را در دمای حدود 200 C از دست می دهد.
بارهای سنگین به واسطه مغز چقرمه آن تحمل می شود. مقدار کربن این فولادها 0.5 – 1.5 % است. هر قدر مقدار کربن بالا باشد به همان میزان حداکثر سختی پذیری بیشتر می شود. عناصر آلیاژی Cr، W، Mn، Mo و Ni باعث می شود که این فولادها حتی در مقاطع بزرگ سختکاری مغزی شده دچار تابیدگی شدید نگردند.
فولادهای سردکار
فولادهای سردکار قبل از هر چیزی باید مقاومت سایشی بالا و نیز استحکام فشاری _ و چقرمگی _ بالا داشته باشد. در حالت بازپخت شده قابلیت ماشینکاری خوبی دارد و هنگام عملیات حرارتی کمتر دچار تغییر ابعادی و تابیدگی می شود.
فولادهای گرم کار
استحکام، سختی و مقاومت به سایش فولادهای گرم کار حتی در دماهای بالا فقط خیلی کم تغییر می کند. این ویژگی ها و نیز افزایش _ استحکام گرمایی، _ چقرمگی گرمایی،_ مقاومت برگشت و _ مقاومت نوسانات دما به واسطه عناصر آلیاژی کرم، وانادیم، تنگستن، نیکل و مولیبدن می باشد.
شرکت فولاد سخت؛ تامین کننده فولادهای آلیاژی
جهت اطلاعات بیشتر به کانال تلگرام "فولاد سخت" بپیوندید
آدرس: بازار آهن غرب تهران (شادآباد)، بلوک مرداد شمالی، پلاک 190 و 191
تلفن: 66673167 66673168
وبسابت: www.SSFoolad.com
آدرس ایمیل: ssfoolad@gmail.com
